Waarom het je niet lukt om te veranderen

Veranderen is rete moeilijk. Toch?
Want hoe vaak heb je je nou al niet voorgenomen om gewoon nee te zeggen als je iets niet wil. Of je minder op de kast te laten jagen. Of vragen te stellen in plaats van je mening te geven.
Je wil dat oprecht.
Waarom krijg je jezelf dan niet bijgestuurd?
En waarom lukt het sommige anderen wel?

Goeie vragen. En het antwoord moet je zoeken in je brein.
Ons brein bevat data uit het verleden en kan alleen daaruit putten. Sommige data heeft het verdrongen, maar deze sturen ons nog altijd mede aan. Wat in het brein zit, verzuurt niet.

Als je altijd maar 'ja' zegt tegen een verzoek, is jouw brein dat simpelweg gewend.

Als je altijd met boosheid op een bepaalde trigger reageert, is jouw brein dat gewend.
Als je altijd oordeelt in plaats van vragen te stellen is jouw brein dat gewend.
Zolang je iets altijd op een bepaalde manier doet ziet jouw brein die reactie als de enige optie. Ons brein bepaalt grotendeels wat we denken en doen.

Grotendeels schrijf ik, want behalve een brein, hebben we ook een bewustzijn.
En nee, dat is niet hetzelfde.
Ons bewustzijn is spiritueel, niet materieel. Niemand weet waar het zit.
Sommigen beweren dat het in het brein zit, maar dat is niet bewezen.
Er zit ook bewustzijn in ons hart, en in onze darmen, in onze spieren, in ons persoonlijk onbewuste, alsook in het collectieve onbewuste. Ach, waar niet eigenlijk. Het zit overal en nergens. In het quantumveld, waarin alle antwoorden liggen.

Het punt dat ik hier maak? Ons brein (de synaptische complexen daarin) houdt ons vast in het patroon, en je hebt je bewustzijn nodig om met dat patroon te breken.

Hoe word je je bewust?
De enige manier om ons ergens bewust van te worden is door ons open te stellen en waar te nemen wat we ervaren. En dat doe je met je zintuigen.
Je hoort iemand iets zeggen wat je interessant vindt, of juist niet, en je brein procest dit en stopt het ergens in een laatje.
Je voelt iets in je buik en je brein concludeert dat je honger hebt, of pijn, of gespannen bent, of ongesteld.
Je ruikt een vreemde lucht en je brein concludeert dat je het vuur niet uitgedraaid hebt onder een lege pan.
Je bewustzijn pikt signalen op en je brein beoordeelt ze.
Je brein komt zelf nooit met wat nieuws.

Als je iets wil veranderen moet je je dus openstellen. Niet in je gedachten verzonken, maar wakker zijn. Want als je blijft denken wat je dacht, blijf je doen wat je deed.

Door je open te stellen en in het nu te zijn kun je zomaar dingen opmerken die je nooit eerder opmerkte. Wie weet trek je andere conclusies en ga je je anders gedragen.

Maar voor veranderen is meer nodig dan bewustwording alleen.

Want stel je staat onder douche, kijkt naar beneden, en ziet dat je buik nogal uitsteekt. 'Oh, fuck', concludeer je, 'wat een dikke buik opeens, dat wil ik niet. Ik moet wat gezonder en minder gaan eten.' Een gedachte die je 10 minuten later, als je aan je ontbijt zit weer helemaal vergeten bent, of razendsnel wegdrukt. De gedachte aan chocoladepasta en hoe dat smaakt in je mond is té verleidelijk.

Bewustwording alleen is niet genoeg, voor verandering heeft je brein ervaring nodig.
Zolang je nog geen tot weinig positieve ervaringen hebt met een gezond alternatief dat net zo lekker is dat net zo lekker is als chocoladepasta is het hééél moeilijk om te veranderen.

Heb je dit wel, dan kies je gemakkelijker een tweede keer voor het gezonde alternatief. Hoe meer goede ervaringen, hoe makkelijker het wordt. En op een gegeven moment ziet je brein het volautomatisch als een reeel alternatief en schotelt het je zelfs op minder waakzame momenten de gezonde keuze als optie voor.

Hoe kun je als leek zo'n proces versnellen?

Als transformatief coach werk ik met een bepaalde systematiek en met bepaalde coachingtechnieken die als een vliegwiel werken en de transformatie versnellen. Maar zonder dat kun je natuurlijk ook een hoop bereiken. Hiermee kun je zelf aan de slag:

1. Reflecteer op waarom je doet wat je nu doet (het gedrag waar je vanaf wil).
Heb je een idee waar het je tegen beschermt? Want je doet het niet zomaar. Kun je daar niet bij komen, doe het dan een keer niet, en ga dan voelen. Laat de onrust toe die je dan voelt. Welke innerlijke stemmen komen door?

2. Vergroot de pijn die je huidige gedrag je oplevert
Ja, sorry, maar dat helpt. Ga minitieus na wat het je allemaal kost aan gezondheid, geld, tijd, uiterlijk, liefde, vriendschappen, toekomstperspectief en maak dat zo concreet mogelijk. En ga dan na wat dat allemaal met je gevoe doet: je schuldgevoelens, schaamte, angsten, minderwaardigheidgevoelens, zelfhaat. Ja, jij stopt die meestal lekker weg, maar die zijn er wel, of komen vanzelf als je ermee doorgaat. Face it. Dat motiveert om te veranderen.

(Hoe dat zit? Uit motivatie-onderzoek bleek dat wij pas gaan veranderen door een combinatie van verlangen en pijn. Circa 30% van de mensen meer door een aantrekkelijk toekomstbeeld (pull-factor); circa 70% reageert sterker op het vermijden van een probleem (push-factor). Een vage dreiging (bv. ‘ongezond eten is slecht’) werkt minder motiverend dan een acute situatie (‘je bloeddruk is gevaarlijk hoog’). Wat aansluit bij de zogenaamde negativity bias: dat ons brein voorrang geeft aan het vermijden van gevaar boven het najagen van iets positiefs. Slim is aan de volumeknoppen van beide te draaien.)

3. Fop je brein mbt je verlangen: het gewenste gedrag
Stem zo vaak mogelijuk bewust af op de door jou gewenste verandering en stel je daarbij voor dat die verandering al plaatsgevonden heeft en jij daar superblij en gelukkig mee bent. Zo blij dat het water je in de mond loopt alleen al bij de gedachte aan rauwkost en humus etc. En dat borstkast uit mekaar spat van geluk bij dat duizelingwekkend gezonde gewicht op je weegschaal. En dat alles en iedereen juicht bij het zien van jouw slangenlijf, dat zelfs in de meest strakke outfits nog de prachtigste rondingen laat zien. O.i.d.
En hoe vaker je je dat voorstelt en jij ervoor zorgt dat daar allemaal sappen en gevoelens bij gaan stromen, hoe meer je brein denkt dat het werkelijk is. En hoe meer jij je daarnaar gaat gedragen. En dus gezond gaat eten. Fake it til you make it. Daar is overigens niks spiritueels aan. If you do the work, it works. Kijk maar naar Trump, hoe die de verkiezingen heeft gewonnen. (Hè, jammer nou deze vergelijking, zonde van mijn goede humeur en misschien ook het jouwe, sorry.)

4. En dan last, but not least: zelfvertrouwen
Hoe groter het geloof in je eigen kunnen, hoe groter de kans dat je daadwerkelijk actie onderneemt en je verlangen manifesteert. Again dat lousy voorbeeld uit de VS. Het leven is niet 100% maakbaar, je hebt niet in de hand wat er op je af komt, maar wel hoe je het hanteert. Het brein doet in behoorlijk grote mate wat je het (onbewust) opdraagt. Wat je erin stopt komt er uit.

aleXandra